Manuele therapie, methode Maitland: verschil tussen versies

Versie van 10 mrt 2010 om 22:43

Manuele therapie

Inleiding

Het doel van manuele therapie is enerzijds het beter laten functioneren van de gewrichten en anderzijds je houding en bewegingen te verbeteren. Hiervoor gebruikt de manueel therapeut een aantal specifieke technieken die in de gewrichten kunnen worden toegepast.

Effecten

De effecten van manuele therapie zijn vaak direct merkbaar: je voelt een verbetering van de bewegingsvrijheid en een afname van pijn. Het behandelprogramma van de manueel therapeut bestaat verder uit het geven van goede instructies, adviezen, begeleiding en inzicht in gezond bewegen.

Principes van het Maitland Concept

• Algemene concept-filosofie: Brickwall-analogie – bewust scheiden van pathobiologische en klinische informatie in het

klinische redeneringsproces. De symptomen en tekens die een fysiotherapeut analyseert en behandelt, volgen de specifieke beroepsdefinities van de fysiotherapie als specialist in de analyse en behandeling van bewegingsfunkties (WCPT, 1999; APTA, 1983; CPA 1992; KNGF 1998)

• Klinisch redeneringsproces (Clinical Reasoning) met een hypothesen begeleide denkwijze (hypotheses-inductie en –

deductie) en een ontwikkeling van klinische patronen als basis voor het klinische beslissingsproces

• ‘Assessment’ – fysiotherapie is een proces gedurende meerdere zittingen, waarin hypotheses gevormd en getest

worden. Er zijn meerdere, verschillende evaluatie-stappen nodig, om tijdens het proces te controlleren of behandelingsdoelen worden bereikt en gevarensituaties voldoende gerespecteerd. Assessment is een van de belangrijkste zuilen in het methodisch handelen van het Maitland-Concept

• ‘Patient centred therapy’: het persoonlijke ziekte-beleven staat centraal, boven pathobiologische interpretaties.

Communicatie (verbaal en non verbaal) is een belangrijk bestanddeel van de therapie. Pijn, beperkingen en lijden worden vanuit een biopsychosociaal paradigma beoordeeld en behandeld

• Behandeling en progressie van de behandeling: de behandelingstechnieken worden voortdurend aan de

veranderende situatie van de patient aangepast. Dit betreft vooral de interventies met passieve technieken (mobilisaties, manipulaties), maar ook alle actieve interventies.

Manueel therapeut

Een manueel therapeut is een fysiotherapeut die na zijn opleiding voor fysiotherapie een opleiding voor manuele therapie heeft gevolgd. Daarmee heeft hij extra kennis opgedaan van de bewegingsmogelijkheden van het lichaam en in het bijzonder van de wervelkolom. Door zijn gespecialiseerde opleiding is de manueel therapeut uitstekend in staat om de oorzaak van je klachten te beoordelen. Zo kan hij voor elk lichaam een oplossing op maat voorstellen.

Het kenmerk van het Maitland concept

Geoffrey D. Maitland werd in 1924 in Australië geboren. Na zijn opleiding tot fysiotherapeut heeft hij zich verder verdiept in behandeltechnieken uit de osteopathie, chiropractie en manuele therapie.

Terwijl hij in contact met het werk van o.a. bekende onderzoekers als Menell, Cyriax, Grieve, Kaltenborn en anderen kwam, heeft Maitland vervolgens een eigen onderzoek- en behandelmethode ontwikkeld.

Maitland ziet zijn concept als een instrument dat steeds in ontwikkeling is onder invloed van nieuwe kennis en ervaring; het stelt zich open voor nieuwe inzichten, zonder de principes van het concept geweld aan te doen.

Naast talrijke artikelen in tijdschriften schreef Maitland twee standaardwerken voor manueel therapeuten, namelijk 'Peripheral Manipulation' en 'Vertebral Manipulation'.

Opleiding

Een voltooide opleiding bij de bij de IMTA Teaching Faculty NL en Hogeschool Utrecht (tot 2005 bij de Stichting Maitland Concept) leidt in Nederland tot opname van de manueel therapeut in het kwaliteitsregister voor manuele therapie.(NVMT)

De 'International Federation of Orthopaedic Manual Therapy' (IFOMT), is in 1978 erkend als subgroep van de 'World Confederation for Physical Therapy' (WCPT) en daarmee de overkoepelende organisatie van alle manueel therapeuten ter wereld. De IFOMT heeft een opleidingscurriculum ontwikkeld, de zogenaamde 'standards'. Dit is een minimumeis waaraan scholingsprogramma's van opleidingen manuele therapie moeten voldoen.

Het Maitland-Concept en het scholingsprogramma van de IMTA Teaching Faculty NL voldoen aan deze eisen. Nederland is via de NVMT, de Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie, een dochter van het Koninklijk Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF), lid van IFOMT.

IFOMT erkent dat er tussen de verschillende OMT-opleidingen verschillen kunnen bestaan in uitgebreidheid van en nadruk op bepaalde onderwerpen. IFOMT laat daar ook ruimte voor.

Hoe werkt het?

Vanuit theoretisch wetenschappelijk onderzoek is veel kennis opgedaan van o.a. anatomie, fysiologie, biomechanica en pathologie. Echter deze kennis is onvolledig, regelmatig tegenstrijdig en tijd- en plaatsgebonden. Naast theoretische kennis hebben we in de dagelijkse praktijk te maken met de wijze waarop klachten zich uiten in bewegingsstoornissen. Er bestaat niet altijd een eenduidige relatie tussen wetenschappelijke kennis en deze klinische presentatie. Alleen gebruik van kennis uit beide compartimenten, theorie en praktijk, levert een optimaal resultaat in de behandeling.

Klinisch redeneren

• Vanuit de theorie worden zogenaamde hypothesen geformuleerd. In de praktijk echter worden de hypothesen op hun waarde getoetst. Bestaat er een discrepantie tussen wetenschap / theorie en praktijk dan zullen binnen het Maitland-Concept de klinische bevindingen richtlijn zijn voor verder handelen.

• Wanneer de klinische presentatie van aandoeningen zo'n belangrijke plaats inneemt bij het kiezen van een behandelstrategie, dan heeft dit gevolgen voor onderzoek en therapie.

• De probleemstelling (klacht) wordt gedefinieerd in de termen van de patiënt en zijn/haar beleving, met speciale aandacht voor de betekenis van de klacht in het dagelijks leven. Hierna wordt een zeer uitvoerige anamnese afgenomen. Centraal daarbij staat het zoeken naar samenhang tussen de vele factoren die het beeld bepalen en beïnvloeden.

• Voor een goed begrip is daarbij een grondige training in communicatieve vaardigheden noodzakelijk.

Testen, onderzoek

Naast 'standaard' testen wordt een gedoseerd analytisch onderzoek gedaan van de functionele bewegingen die in het dagelijks leven van de patiënt de klachten opwekken. Op deze manier krijgt elke patiënt een individuele benadering. De interpretatie van de bevindingen bij het onderzoek wordt beschreven in termen waarbij de relatie tussen pijn, weerstand en gespannen zijn van spieren, ofwel pijn en beperkingen op de voorgrond staat.

Kenmerken behandeling

• Het doel van de behandeling is primair gericht op verbetering van bewegingsstoornissen zoals pijn en/of stijfheid in een beweging, met als gevolg afname van klachten en beperkingen in de activiteiten van het dagelijks leven.

• Omdat werken in de praktijk altijd onzekerheid met zich brengt vindt er vóór, tijdens en na elke behandeltechniek en na elke behandelsessie een evaluatie plaats. Alleen via het klinisch denkmodel van: hypothese; testen; behandelen; evalueren en (eventueel) hypothese bijstellen, is effectief en verantwoord werken in de praktijk mogelijk. Evaluatie is een van de hoekstenen van het Maitland-Concept.

• Behandeling vindt overwegend plaats door het passief bewegen van gewrichten, spieren en zenuwstructuren. Afhankelijk van het doel van de behandeling, namelijk pijndemping of vermindering van stijfheid, zal de beweging in een bepaalde graad en ritme worden gegeven.

• Meestal wordt de behandeling oscillerend (in kleine snelle ritmische bewegingen) uitgevoerd, soms via aanhoudende rek. Mocht deze zogenaamde mobilisatie onvoldoende effect geven, dan kan een manipulatie het logische gevolg zijn. Hierbij wordt dan vaak een knakkend gevoel waargenomen.

• Binnen het Maitland-Concept vormt de pijnreactie van de patiënt tijdens de behandeling de belangrijkste richtlijn voor de intensiteit van de behandeling. De patiënt kan een mobilisatietechniek altijd tegenhouden indien deze te pijnlijk wordt. Bij manipulaties wordt de behandeltechniek dermate snel uitgevoerd, dat de patiënt er geen controle over heeft.

• Binnen het Maitland-Concept wordt vrijwel altijd begonnen met mobilisatie; de manipulatie wordt gezien als progressie van geleidelijke mobilisatie. Vanwege de zeer nauwkeurige afstemming van de behandeltechnieken op de klacht(en) van de patiënt, is het mogelijk om ook in acute situaties, waarbij pijn sterk op de voorgrond staat, met passieve bewegingen te behandelen. Door de vorm waarin dit gebeurt, neemt het Maitland-Concept een unieke plaats in. Passieve bewegingen zijn bewegingen die de therapeut uitvoert in tegenstelling tot actieve bewegingen, die door de patiënt zelf worden gedaan.

Behalve de behandeling met passieve bewegingen speelt ook andere behandelingsvormen uit actieve en passieve therapie binnen het Maitland Concept een centrale rol: bijvoorbeeld spierrevalidatie ("motor control"), neurodynamische behandelingen, self-management strategien, algemene coordinatie en uithoudingsvermogen enzovoorts. Belangrijk is, dat elke behandelingsvorm door de zogenaamde. "reassessment"-vormen op hun klinische waarde voor de patient worden getoetst.

Samenvattend:

Een therapeut geschoold in het Maitland-Concept, is opgeleid om op basis van een zorgvuldige probleemverkenning maatwerk te leveren voor individuele patiënten, gedurende alle fasen van het herstelproces. Het doel van de Maitland opleiding is niet alleen het aanleren van technieken. Van de 'Maitland' geschoolde therapeut mag worden verwacht dat hij/zij de technieken kan aanpassen aan de unieke situatie van de patiënt.

Zie ook:

• Manuele therapie
• Manuele therapie, methode Marsman
• Ortomanuele geneeskunde
• Manuele therapie, methode DAM
• Manuele therapie, methode Meyer